(Er du ny lesar, så anbefaler eg at du les innlegga kronologisk)

Lengta du vekk frå det store og tomme og grå
Vegen er lang men eg veit at du orka å gå
Inni deg brenn det ei stjerne så sterk og klar
I lyset fra den skal du finne tilbake til det som var

(Synne Teksum, Tomas Stenersen, Eva Weel Skram)

Permisjon.

Skremmande.

Eg ville ikkje.

Dei ville.

Vi måtte.

Det var ein del av rehabiliteringa og behandlinga å sjå korleis ho fungerte heime.

Berre reisa.

Buss.

Båt.

Gangtur til stasjon.

Tog.

Fly.

Bil.

Med ein unge som ikkje ein gong fekk ete i sjukehuskantina sidan det var for mykje folk og lyd der.

Det var gått så langt at eg ikkje ville ut av bobla, eg ville berre vere der. I tryggleiken.

E og A hadde nett blitt innskriven i sjukehusmanntalet, og frå å vere ho som var like forvirra som ei blind høne, var det no eg som var veteranen. Den som hadde peiling på alt. E hadde overteke rolla som den usikre nykomlingen. Eg kunne svara på alt. Kor kaffiautomaten var, korleis ein tinga barnevenleg middag utanom ordinær meny, korti måltida var, kva funksjonar dei ulike andleta rundt oss hadde, kor ein fann reine handklede, kva som feila dei andre pasientane, og kor ofte det var legevisitt. Ho var heller ikkje glad for at eg skulle reise no som vi hadde funne kvarandre.

Permisjonsdagen kom, anten vi ville eller ikkje. Kofferten var klar, og eg stålsette meg. Ei heil halv formue vi eigentleg ikkje hadde var svidd av på hovudtelefonar med lyd-demping. Det førre sjukehuset hadde gløymt å sende inn pleiepengesøknaden, og Nav & dei har den behandlingstida dei har. Så pengane let vente på seg. Eg trøysta meg med at det ville vere ei god investering, noko som viste seg å stemme.

Lydbok var allereie introdusert for ungen. Det viste seg å vere gull verd i kampen mot ein unge med aukande kvilevegring. Ho fann så til dei gradar roen med lydbok. Låg like fredeleg i senga som Snøkvit i glaskista, med henda folda på magen, lyttande til bok etter bok etter bok.

Første etappe med buss gjekk bra. Pust ut.

Andre etappe med båt gjekk bra. Pust inn.

Panikkpust inn! Bilnykkjelen låg att på nattbordet på sjukehuset! Telefonar hit, telefonar dit – ingenting å gjere noko med. Mor mi  kunne hente oss og køyre oss heim. Pust ut.

Tredje etappe, å gå frå Aker Brygge til Nathional gjekk… tja. Hovudet på ungen ville dreidd seg 360 grader rundt om det hadde vore mogleg. Første møte med verda etter ulykka og mange isolerte veker på sjukehus. Alle sansar i høggir, bombardert med inntrykk og stimuli.

Hovudtelefonane måtte på då ein gatemusikant fyrte i gong melankolske tonar på saksofonen sin. Ungen skvatt høgt, all farge forsvann frå andletet, og ho såg ut til å byrja å grine.

Pust inn pust ut.

Fjerde etappe gjekk bra. Stort sett. Lydbok redda skinnet mitt, dårleg nett fekk meg i trøbbel. Pust pust pust.

Når ein skal få dekka kostnader av Pasientreiser, må ein ta til takk med rimelegaste alternativ. Fuck det. Eg reiste med eit barn med hjerneskade, som ikkje tolte noko som helst av stimuli og inntrykk. Så eg hadde kjøpt SAS Plus, med tilgang på loungen og tilhørande ro og fred.

I avgangshallen sto det lånebarnevagnar på rad og rekke. Ungen gjekk målbevisst bort og sette seg oppi ei av dei, overdimensjonert som ho var i forhold til vogna. Kalesjen vart bestemd dratt ned, og ho skjerma seg for omgjevnadene.

Kva vi skulle gjort utan sas-loungen veit eg ikkje. Idet vi gjekk inn der, forsvann 90 prosent av flyplass-støyen. Eg fekk ta kampen med Pasientreiser seinare.

Femte etappe gjekk og bra. Forventninga og gleda sto i høgsetet.

Vi rakk ikkje til sjette etappe før det skar seg. Det hjelpte ikkje at mormor og dei sto og venta med flagg.

Med ekstrem trøytthet følgjer avgjerdsvegring. Ho var tørst. Ho var svolten. Visste ikkje kva ho ville ha. (Eigentleg trong ho berre å sove, men det var det ikkje vits i å fortelje henne).

Ho gjekk i vranglås, og vi fann ikkje nykkjelen.

Eg kjem inn på balansen og utfordringa mellom oppseding og å kome ut av ei umogleg situasjon seinare. No fekk ho det ho ville. Vi måtte få henne heim.

Mannen var i Italia med jobben, og guten skulle vere hos bestemor og bestefar til dagen etter så vi skulle få landa i fred. Men lukke! Bestevenninne M var der! Ho skulle jobbe på vår kant av landet, og bu hos meg heile veka.

Eg hugsa kor framand eg kjende meg sist eg kom heim. Det var det same denne gongen. Stova verka, eg veit ikkje… løyen… framand. Eg stira og prøvde å orientera meg, sjå kva eg såg.

Rommet var… annleis…

Eg såg det!

Den var annleis!

STOVA VAR NYMÅLA!

M mi knegga stornøgd, – Hugsar du at eg prøvde å fritte deg for kva farge du ønskte deg sist du var heime? Far din og dei kontakta meg og fortalde om planen om å pusse opp stova, og lurte på om eg kunne finne ut kva farger du likte.

Eg kjenner få betre konspiratør enn henne! I likskap med far min og dei er ho heilt rå på løyndomar og overraskingar.

Det var familien min på farssida med partnarar som sto bak! Eine svogeren min satt heime hos seg og sa plutseleg:

– Nei helsike heller, vi skulle ikkje berre ta å pusse opp den stova? Dei har snakke så mykje om det, tenk kor glad dei ville bli!

Der og då syns han det var ein briljant idé. Seinare, då dei sto til halsen i tapetsering, måling og byte av listar, og jobba på spreng for å bli ferdige før vi skulle kome heim, stilte han spørsmål om kven som eigentleg var hjerneskada, han eller niesa.

Eg hugsar eg ofte sat med veninna mi og sukka høglydt over at eg og mannen aldri ville kome til å få til å gjere noko med overflatene, og at vi i beste fall ville klara eit naudstrøk med maling for å fiffe opp litt.

No hadde dei ikkje berre måla stova i fargar vi elska, men dei hadde tapetsert med slett tapet, rydda vekk rot, og pussa vindauga. Til og med sofatrekket var nyvaska og skinande reint.

Å pusse opp stova var eit av dei mange små og store prosjekta som sto på planen denne våren, og som mildt sagt gjekk i dass. Å kome inn her no og sjå resultatet av det dei hadde gjort, var å auke trivselen i heimen to hundre prosent. I tillegg tok det brodden av det skumle det var å kome heim på permisjon, særleg sidan mannen i huset ikkje var heime då vi kom.

Hendinga vart livlig fortald om korleis dei hang i stroppane, fire dagar frå tidleg morgon til sein kveld, og kor mykje humor dei trass alt hadde hatt midt oppi slitet. Skulle gjerne vore flue på veggen der, særleg då eine gravide systera mi måtte iføre seg svart søppelsekk som maleklede.

Eg vart så inn i helsike (orsak igjen, nokre gonger er det påkravd med kraftuttrykk!) overvelda av det heile! Det var deira måte å seie ‘vi er glad i deg, vi er her’. Eg var ikkje i tvil. For ein kjærleikserklæring.

Pust med magen, kjære lesar, dersom du nokon gong kjem nær nokon som er pårørande, så er det IKKJE påkravd med slike store oppmuntringsprosjekt. Dette var noko heilt utanom det vanlege!

Men ikkje nok at stova var pussa opp. M hadde starta ‘innsamlingsaksjon’, og både familie, vener og kjende hadde bidrege. Ho og ei anna venninne hadde først rydda og kasta alt som var gått ut på dato, laga system og fylt opp kjøleskåpet til randen med friske, nyhandla godsakar av både den etande og drikkande sorten. Dei var til stades begge to då vi kom, og fryda seg over lukketårane mine.

M diska opp med middag, og eg fekk min etterlengta Aperol Spritz (lukkedråpar, red.anm.)

Dagen etter var det planlagt skulebesøk i halvanna time. Det gjorde valdsamt inntrykk på både mor og dotter. For ein rar kjensle å kome inn der. Inn til ei verd som minna oss om ei tid då alt enno var normalt.

Lærarar og ungar sto i kø for å klemme. Det vart ei utfordring for ei kronisk overemosjonell tåreperse av ei mor som grein berre nokon såg på henne.

Ungen fekk reaksjonen heime. Ho kubba og sov djupt i to timar.

Jenta fryda seg, lukkeleg for for å sjå dei att. Og dei var glade for å sjå henne.

Systera mi hadde ei overrasking på lur til tvillingane. Kamp-sponsoren til Brann hadde utlyst ein ‘konkurranse’ der dei søkte maskottar til vekas kamp. Både Brann og sponsorbedrifta vart så bevega av historia om ein tvilling som måtte vere ein heil vår på sjukehus og den andre som var heime med sakn og tomt hus.

Det var ikkje tvil om at dei var dei to som skulle veljast som maskottar, sjølv om det var vanleg å berre velje ein.

Skulen til ungane ligg passande nok på Brann Stadion. Midt i skulebesøket kom representantar frå laget og sponsoren inn for å gje ungane Branndrakter og informasjon. Dei hadde henta inn lokal-tv som skulle lage reportasje.

Det vart for mykje. Fokuset, lydane frå andre elevar, inntrykka – alt.

Vi såg kor sliten ho vart. Ungen ikkje likte oppstusset, sat berre på tantefanget, bleik og introvert.

Det var rart å sjå denne opne, sosiale og sprudlande jenta så lukka og tilknappa. Det var ikkje sånn vi kjende henne.

Vanlegvis var ho ein meister i å finne nye vener, anten dei var små eller store. Ho tøysa og skvaldra og var alltid varm i trøya før ein fekk sagt ‘hei’.

Nede på banen kvikna ho litt til, tante fekk lurt på henne drakta – og TV-folka fekk gjort opptaka. Eg hadde gjort det klart at eg ikkje skulle filmast, eg var like kameravenleg og fotogen som ei burugle i vinterdvale.

– Kva syns du om at ungane dine skal vere maskotter? eg fekk mikrofonen opp under nasen og linsa rett i synet.

– Eg ville jo aldri funne på å melde dei på sjølv, eg likar jo ikkje fotball ein gong!

Trøyttheita gav seg utslag i klikkebyge oppe i klasserommet litt etter. Garnnøste og saksar vart slengd i veggen, ungen storma iltert vekk og kasta seg dramatisk i ein sofa.

Ho måtte til slutt berast til bilen. Hang som eit slakt over skuldra på meg – totalt utlada.

– Og du tenkjer at det er smart å la ungen entre Stadion under ein kamp…? undra eg.

– Slapp av, svara tante, – det er berre ein liten kamp og ikkje så mykje publikum. Berre fem-seks tusen.

– …!!!…

Guten kom heim att frå bestemor og bestefar, som hadde teke godt vare på han dei dagane faren var i pizzaen sitt heimland. Det var godt å vere samla, men det var enormt krevjande. Begge tvillingane trong sitt, på kvar sin måte. Dei kjempa om meg. Men vi sov i same seng alle tre, og eg kjende kor heldig eg var, som låg der – med begge ungane mine tett med meg.